Lentis: bijzonder boek over gewone mensen
Heel eerlijk: ik vond het best spannend. Mijn eerste interview met een van de bewoners van het Hamrikheem. Lentis had me gevraagd een aantal verhalen op te tekenen en te bundelen in een boekje. Echte verhalen van echte bewoners. En dat zijn niet zomaar bewoners. Dacht ik.
Eigen regie
Het Hamrikheem biedt ouderen met een psychiatrische achtergrond een zelfstandige plek om te wonen. Een bijzondere woonvorm. Sommige bewoners woonden jaren in een gesloten omgeving. Bij het Hamrikheem hebben ze een eigen appartement, doen ze zoveel mogelijk zelf boodschappen, maken ze eigen beslissingen. Ze krijgen zorg en hulp waar nodig, maar de visie is vooral: eigen regie. Lentis wilde deze vorm van wonen en zorgen graag in beeld brengen door echte, eerlijke verhalen en ervaringen te vertellen. Mooi idee: daar werkte ik graag aan mee.
Koeken als ijsbreker
Maar goed: psychiatrische problematiek is best ontastbaar. Dus toen ik vroeg wie me zou vergezellen tijdens deze gesprekken en het antwoord resoluut was ‘niemand’, moest ik toch even slikken. Wat stond me te wachten? Hoe gek waren deze mensen eigenlijk? Straks gingen ze gillen of krabben. Ik beschouw mezelf echt best wel als open minded en zonder vooroordelen, maar kwam daar onbewust toch een beetje van terug. “Je gaat gewoon op bezoek. Ze wonen hier, je belt aan, ze laten je binnen, dat is dat” klonk het weer zo resoluut. Zij zouden het wel weten, dacht ik. Dus ik ging. Als ijsbreker nam ik Bastongekoeken mee. Kon nooit kwaad.
“Niet verder vertellen hoor”
De vrouw die de deur voor me opent, lacht me vriendelijk toe. Ze geeft me een hand en wijst me op welke stoel ik mag gaan zitten. Ik geef haar de koeken en ze neemt er gelijk twee. Dan gaat ze ook zitten en vouwt haar handen tussen haar benen. Ze kijkt me verwachtingsvol aan. Ik bekijk eerst haar kamer uitgebreid. En complimenteer haar met de mooie pop die plaats heeft aan haar eettafel. Dat was genoeg ijsbreker voor een spraakwaterval. Ze vertelt honderduit. Over vroeger, over haar eerste liefde, over dat ze nu een vriend mist, over wanneer het mis ging in haar hoofd, over toen het nog harder mis ging en over toen ze hier kwam wonen.
Dan steekt ze een sigaret op. “Ik mag hier eigenlijk niet roken. Niet verder vertellen hoor!” Ik beloof het.
Noodlot zonder draagkracht
En zo spreek ik in een paar dagen alle bewoners die zich hebben opgegeven om mee te doen met het boekje. Elk verhaal raakt me opnieuw. En ik denk te zien dat vertellen ook hen raakt. De exclusieve aandacht, de onbevooroordeelde vragen. Want mijn aarzeling om bij deze mensen op bezoek te gaan is volledig verdwenen, al vijf minuten na het eerste gesprek. Als ik nu binnen kom lopen, word ik van alle kanten begroet. Ze pakken hartelijk mijn hand, vragen of ik koffie met ze kom drinken. De gesprekken die we hadden maakten een bijzondere band.
De openheid van de mensen die ik sprak, hoe ze me alles vertelden; het maakte heel veel indruk. Vooral omdat ik al snel begreep dat het verschil tussen ons heel klein is. Dat het maar zo gebeurd is: ontsporen. En dat dit voor iedereen geldt. Ze namen me mee in hun levensgeschiedenis en hadden stuk voor stuk onnoemelijk veel pech. Noodlot dat ze gewoon niet konden dragen op dat moment. We zijn allemaal zo kwetsbaar.
Complimenten voor Lentis
Een bijzonder project, een bijzondere woonvorm. Over en voor gewone mensen, zo bleek. Die allemaal op een eigen manier, net als jij en ik, het beste uit hun dag willen halen. En medewerkers die met heel veel toewijding hier aan bijdragen. Zelfs in een situatie waarin bezuiniging na bezuiniging het Hamrikheem bereikt. Indrukwekkend.
Ook indrukwekkend: het vertrouwen en de openheid van Lentis in dit project. Ik kreeg geen briefing, geen restricties, alleen de aanwijzing dat er ook best een kritische noot in de verhalen terug mocht komen. Dat wat ik op zou schrijven eerlijk moest zijn, oprecht en waarheidsgetrouw. Er ging niemand met me mee. Ik was onbevangen, vroeg, luisterde en schreef.
Deze aanpak heeft een prachtig resultaat opgeleverd. En dat is niet eens per se een compliment aan mezelf. Deze verhalen zijn geworden zoals ze zijn geworden door het vertrouwen van Lentis en de openheid en het vertrouwen van de bewoners.
Het boekje “Het Hamrikheem: waar iedereen gewoon mag zijn” wordt op 13 oktober gepresenteerd. Wil je het alvast zien? Bel of mail dan even: minke@mnke.nl / 06-55877411.
